Το λεύκωμά μου "ΠΕΡΙΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΑΛΟΝΙΚΗ" έγινε υπαίθρια έκθεση στη συμβολή των οδών Εγνατία και Αγίας Σοφίας, επάνω στην πεζογέφυρα που ενώνει τις δύο πλευρές της Αγίας Σοφίας, πάνω από τα αρχαία και τα έργα του Μετρό. Ευχαριστώ το Δήμο Θεσσαλονίκης και τον Απόστολο Βέττα για την πρόσκληση και τη φιλοξενία.-

ΚΑΔΡΑΡΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ
Αυτοπαρουσίαση στο τεύχος 58 του περιοδικού ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚέΩΝ ΠόΛΙΣ της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορ. Ελλλάδος.

ΓΙΑΝΝΗ Δ. ΒΑΝΙΔΗ: Αυτοπαρουσίαση.

Κομπορρημοσύνη, ματαιοδοξία και επιδεικτική φιλαρέσκεια είναι ο τέλειος συνδυασμός χαρακτηρισμών για το άτομό μου από τότε που με προπέτεια και αρκετό χιούμορ αυτοχαρακτηριζόμουνα φωτογράφος. Ήμουν νέος και σε συνδυασμό με την ημιμάθεια όρμησα να κατακτήσω αυτό το αχανές, υπέροχο και νεότευκτο καλλιτεχνικό πεδίο που λέγεται φωτογραφία. Ευτυχώς δεν είχα σε τόσο υψηλό βαθμό την αυτοπεποίθηση που είχε ο Ιβάν Μπούνιν όταν έλεγε: Δεν αξίζει να γράφεις αν δεν είσαι καλλίτερος από τον Τολστόι, και έτσι δεν είπα ποτέ στον εαυτό μου: Αν  δεν κάνεις καλλίτερα πορτραίτα από την Julia Margaret Cameron, τον Andrè Kertèsz, τον Yοusuf Karsh και τον Richard Avedon, ή καλλίτερα τοπία από τον Franco Fontana τον Ernst Haas και τον Ansel Adams, μην τολμήσεις να πιάσεις μηχανή στο χέρι σου. Και από τότε με αυτοκλείσιμο του ματιού και πονηρή αυτοπαραδοχή,  και μηχανές έπιασα και έκανα και κάνω και πορτραίτα και τοπία και αφηρημένες συνθέσεις. Με λίγα λόγια απ’ όλα έχει ο μπαχτσές. Αυτή η πολυπραγμοσύνη βέβαια δεν βγαίνει ποτέ σε καλό. Δεν οργάνωσα ποτέ τα έργα μου ούτε προσπάθησα να τα εμπορευματοποιήσω. Η κλοπή τους ή το χάρισμα μου έχουν γίνει  πια συνήθεια. Πέρα από μερικές (ιδίοις αναλώμασι) εκδόσεις λευκωμάτων (10 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΕΙΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ 1985, ΚΑΘΕΤΑ ΤΟΠΙΑ 2007, ΜΑΣΚΕΣ 2011, ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ και της ευρύτερης θρακομακεδονικής ενδοχώρας 2012, 44 Φίλοι, Γνωστοί και Συγγενείς 2014, Περιβλέποντας τη Σαλονίκη 2016) δεν υπάρχει οργανωμένο αρχείο των φωτογραφιών μου.

Η ωραία περιπέτεια άρχισε νωρίς, από το Γυμνάσιο ακόμα στην Κοζάνη. Λίγα αγγλικά και ένα εγχειρίδιο εκτύπωσης έγχρωμων φωτογραφιών της Agfa Gevaert, μια μηχανή κουτί (περίπου camera obscura), μια συνδρομή (που κράτησε χρόνια μέχρι το τέλος του) στο ελβετικό περιοδικό CAMERA του Alan Porter και το ταξίδι συνεχίζεται ακόμα και σήμερα. Σχετικές σχολές και πανεπιστήμια δεν παρακολούθησα αλλά είχα μια μανία με τις εικόνες. Μπροστά από τα μάτια μου έχουν περάσει εκατομμύρια φωτογραφίες σε βιβλία, περιοδικά και εκθέσεις. Είναι ένας τρόπος άσκησης του ματιού αυτός που ασυνείδητα καθώς κοιτάζει αρχίζει και να βλέπει. Αυτό βέβαια έχει το κόστος του αν σκεφθείς πως ήμουνα ο καλλίτερος πελάτης του Μόλχο στην Τσιμισκή, του Σαμούχου στην Αγίας Σοφίας και του Προμηθέα στην Ερμού με παραγγελίες φωτογραφικών λευκωμάτων και βιβλίων. Έτσι λοιπόν και με συμμετοχές σε κάτι εκθεσούλες, μια ατομική στη Μικρή Πινακοθήκη ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ του Χριστιανόπουλου, άλλη μία στην ΠΑΝΣΕΛΗΝΟ  του Μπακογιώργου, κάτι δημοσιεύσεις σε περιοδικά και συνεχή παρακολούθηση της ντόπιας και ξένης φωτογραφικής σκηνής, χωρίς να το καταλάβω μου αποδόθηκε ο τίτλος του φωτογράφου (αν και μεταξύ μας εγώ δεν τον παραδέχτηκα ποτέ). Και για να είμαι πιο τίμιος με τον εαυτό μου και τους άλλους πρόσθεσα στον τίτλο του φωτογράφου από τότε και το ερασιτέχνης. Γι’ αυτό και οι φωτογραφίες μου αν τις προσέξεις είναι μέτριες. Μπορεί αισθητικά να λένε κάτι αλλά από τεχνική είμαι πάτος. Ποτέ δεν με απασχόλησαν οι μηχανές και τα τεχνικά (η ακριβότερη μηχανή που έπιασα στα χέρια μου κόστισε κάπου 200 ευρώ και είναι compact). Ζαχάρωνα βέβαια κάτι γιαπωνέζικα θηρία που έφερναν απ’ έξω οι  φίλοι μου με κάτι ασφαιρικούς φακούς με f 1,2 και τηλεφακούς τέρατα των 800mm, ή τις πανάκριβες σουηδικές σε φορμά 6Χ6 και ακόμα τις φυσούνες που αυτοφωτογραφίζουν το πίσω μέρος τους σε μονά αρνητικά των 18Χ24. Αλλά ποτέ δεν θέλησα να μπω σ’ αυτό το τρυπάκι για τον απλούστατο λόγο πως δεν είχα τα μέσα να μπω. Και ευτυχώς η νέα τεχνολογία με απάλλαξε απ’ αυτό το άγχος. Μπορεί να μεμψιμοιρούμε για την ψηφιακή φωτογραφία αλλά σκεφτείτε από τι κόπους και έξοδα έχει απαλλάξει όλους εμάς τους «λαϊκούς φωτογράφους» (κατά τη ρήση το Walter Benjamin).

Στη Θεσσαλονίκη ήρθα στα 1969. Το φωτογραφικό τοπίο τότε ήταν κάπως υποτονικό αλλά υπήρχε σοβαρή και αξιόλογη φωτογραφική δραστηριότητα. Υπήρχε παράρτημα της ΕΦΕ. Η ΤΕΧΝΗ με τον Άλκη Πλατίδη παρέδιδε μαθήματα φωτογραφίας στην Κομνηνών. Υπήρχε στο Πανεπιστήμιο ο ΦΟΘΚ. Υπήρχε ο Γιάννης Στυλιανού, ο Μανώλης Στεφανίδης,  ο Μποζίκης, ο Νικολέρης, ο Κυριακίδης και πριν απ’ αυτούς ο Λιόντας, ο Μαυρίδης, ο Λυκίδης, ο Ιορδανίδης και πολλοί άλλοι τους οποίους δεν πλησίασε ποτέ να παρουσιάσει το μετέπειτα Μουσείο Φωτογραφίας του Υπουργείου Πολιτισμού. Η φωτογραφία δειλά δειλά άρχισε να γίνεται δεκτή από τις αίθουσες τέχνης. Και ξαφνικά άνοιξε η ΦΩΤΟΘΗΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, κυκλοφόρησε το περιοδικό Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ του Σταύρου Μωρεσόπουλου, ιδρύθηκε  η ΛΕΦΚΙΘ, γεννήθηκε ο PARALLAXIS Σύνδεσμος για την Προώθηση της Δημιουργικής Φωτογραφίας, έγινε το ’85 ο 1^ος Μήνας Φωτογραφίας στη Ελλάδα και το 1^ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Φωτογραφία με παρόντες τους Μελετζή, Νικολέρη (παπού), Μπαλάφα, Λέτσιο και Τλούπα καθώς και πολλούς φωτογράφους και θεωρητικούς για τη φωτογραφία από τη Αθήνα και αλλού. Ο PARALLAXIS ίδρυσε και το Ελληνικό Μουσείο Φωτογραφίας το 1987 με έργα από δωρεές φωτογράφων Ελλήνων και ξένων. Μετά γεννήθηκε η πολύχρονη και πολύτιμη για τη φωτογραφία στην Ελλάδα ΣΥΓΚΥΡΙΑ του Γεωργίου. Και όλα αυτά γίνονταν εκ των ενόντων, με κέφι, χωρίς επιχορηγήσεις, με οδηγό το μεράκι στην πρωτοπόρα και τσαχπίνα τότε Θεσσαλονίκη, για πρώτη φορά στην Ελλάδα.  Και η Πολιτιστική το ’97 με πρωτοβουλία Βενιζέλου και αρκετά εκατομμύρια,  υιοθέτησε το μέχρι τότε πτωχό αλλά τίμιο Ελληνικό Μουσείο Φωτογραφίας (το μετέπειτα Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης) που ίδρυσαν με μεράκι και πείσμα και το λειτούργησαν από τη τσέπη τους η τριανδρία του PARALLAXIS  Απόστολος Μαρούλης, Άρις Γεωργίου και ο υποφαινόμενος για δέκα συναπτά έτη.

Από τότε τα πράγματα μπήκαν κάπως στη σειρά τους. Έχουμε πια ένα καλά οργανωμένο Μουσείο Φωτογραφίας, το μοναδικό στην Ελλάδα. Η φωτογραφία έγινε αποδεκτή σαν έργο τέχνης και από τους συμπατριώτες μας. Σχολές και Λέσχες και Δημοτικές Πρωτοβουλίες έγιναν, ιδρύθηκαν και εξακολουθούν και ιδρύονται πανεπιστημιακές έδρες (ας είναι καλά τα ΕΣΠΑ). Η κινητικότητα και οι ανταλλαγές με το εξωτερικό καλά κρατούν. Οι νέοι φωτογράφοι, με πανεπιστημιακούς τίτλους ημεδαπούς και αλλοδαπούς αυξάνονται και πληθύνονται. Υπάρχει πια και ένα κοινό φιλοφωτογραφικό που σε ξαφνιάζει γιατί γεμίζει μέχρι σκασμού μια έκθεση του Helmut Newton αλλά αδιαφορεί για μια έκθεση του Λεωνίδα Παπάζογλου. Η φωτογραφία μοιάζει σε μένα σαν να μην βρίσκει πια το στόχο της σαν αυθεντικό έργο τέχνης. Οι τεράστιες διαστάσεις των εκτυπώσεων, ο διακοσμητικός της ρόλος σε μεγάλες επιφάνειες μοντέρνων αρχιτεκτονημάτων, οι παραλλαγές των video performances μέσα στα Μουσεία και άλλοι συνδυασμοί γραφιστικού και φωτογραφικού παντρέματος (που αρκετές φορές παρασύρει και μένα με τη σαγήνη και την ευκολία του), δεν βλέπω να είναι δυνατόν να συστήσουν πλέον ένα ανθρωπίνων διαστάσεων στέρεο δισδιάστατο παραστατικό έργο τέχνης που θα δίνει αισθητική απόλαυση στον κάτοχό του.  Από κει ξεκίνησε η φωτογραφία αλλά μέχρι που θα πάει είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί. Ίσως αυτά τα τελευταία μου λόγια έρχονται να μου θυμίζουν την παλιά πολύχρονη πνευματική και σωματική πάλη και κούραση για να σταθεί η φωτογραφία σαν φωτογραφία στα πόδια της στην πόλη μας. Μπορεί όμως να αποτελούν και μια έμμονη προσωπική ενοχή ότι ύστερα από τόσα χρόνια αγώνα αρχίζει αργά αλλά σταθερά η αντίδραση να υποκαθιστά τη δράση και η κριτική τη δημιουργία.-

◊◊◊

Περιβλέποντας  τη Σαλονίκη
.
http://www.denovo.gr/e-books/Vanidis/perivlepontas/index.html
Ακολουθώντας τον άνω σύνδεσμο (link) μπορείτε να δείτε όλο το λεύκωμα σε μορφή flip book.

ΟΜΙΛΗΤΕΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΜΟΥ.

ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ (9 ΜΑΪΟΥ 2014)ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΜΟΥ ΣΤΟ ΠΑΤΑΡΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΥ 15 ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΓΝΩΣΤΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΥΣ ΠΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΤΟΥΣ Σ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΩΡΑΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΟΥ. ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΜΙΛΗΣΑΝ ΟΙ: ΖΩΗ ΣΑΜΑΡΑ, ΠΟΙΗΤΡΙΑ, ΟΜΟΤΙΜΟΣ ΚΑΘ. ΑΠΘ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, Η ΜΑΡΙΑ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ, ΠΟΙΗΤΡΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘ. ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΠΘ, Ο ΣΠΥΡΟΣ ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ, ΠΕΖΟΓΡΑΦΟΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΕΚΔΟΤΗΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ ΕΝΕΚΕΝ ΚΑΙ ΠΕΖΟΓΡΑΦΟΣ. ΣΥΝΗΜΜΕΝΑ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΩΝ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΟΛΟΥΣ ΟΣΟΥΣ ΣΥΝΕΒΑΛΑΝ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ. ΜΙΛΗΣΕ ΕΠΙΣΗΣ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗΣ  ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΜΟΥ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟ  ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΟΛΑ ΤΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΟΥ ΜΦΘ.

Ζωή Σαμαρά

            Ο Γιάννης Βανίδης, φωτογράφος του λόγου

Σύμφωνα με μια κοσμοθεωρία που συμμερίζομαι, οι εικόνες, ακόμη και τα συναισθήματα, αναδύονται μέσα από τις λέξεις. Ένα τριαντάφυλλο είναι πιο όμορφο, έχει γλυκό άρωμα –για να θυμηθούμε τον Σαίξπηρ–, γιατί έγραψαν γι’ αυτό σπουδαίοι ποιητές, του χάρισαν, με τις λέξεις τους, ένα αιώνιο άρωμα.

Αυτήν ακριβώς τη διαδικασία του Φαντασιακού αποτυπώνει στις φωτογραφίες του ο Γιάννης Βανίδης, είτε αναπαριστά πρόσωπα, κυρίως λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης και της ευρύτερης περιοχής, είτε τοπία που ξαναζωντανεύουν σε βάθος χώρου και χρόνου, για να διηγηθούν την ιστορία τους, ή ακόμη μάσκες, που καλύπτουν για να αποκαλύψουν με μεγαλύτερη ένταση. Μετατρέπει το λόγο σε εικόνα, επιτρέπει στη φωτογραφία του να ενισχυθεί μέσα από τις συνδηλώσεις του λόγου, που κρύβεται, θαρρείς, στην αγκαλιά τους. Κυρίως στην περίπτωση φωτογραφιών λογοτεχνών, αυτό που επιδιώκει ο Βανίδης είναι να μας οδηγήσει στο έργο μέσα από τη μορφή του δημιουργού, βάζοντας σε λειτουργία την απαράμιλλη τέχνη και ευαισθησία του.

Εκτός από το πρόσωπο του κάθε λογοτέχνη, τον Γιάννη Βανίδη ενδιαφέρουν οι διάφορες μορφές προσωπείων. Και αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, καθώς οι δύο ενασχολήσεις του συναντιούνται και συνδέονται με τρόπο ιδιαίτερα οικείο. Όλοι οι λογοτέχνες και μελετητές της λογοτεχνίας γνωρίζουμε ότι η μάσκα συμβολίζει την ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Αποκαλύπτει όλες τις μορφές του κάθε προσώπου, αυτό που βλέπουμε στο πρόσωπο, το φαίνεσθαι, αλλά και το είναι, όσο βαθιά και αν είναι κρυμμένο με τη συνενοχή της κοινωνίας και του πολιτισμού μας. Χάρη στη μάσκα, ένα Εγώ μεταμφιέζεται σε πολλές μορφές χωρίς να αλλοιώνεται. Στο καρναβάλι φορούμε προσωπείο για να διασκεδάσουμε, γιατί ο άλλος που κρύβεται μέσα μας μάς τρομάζει τόσο που πιστεύουμε ότι οφείλουμε να τον εξορκίσουμε. Ο κίνδυνος που πάντα καραδοκεί είναι ότι το προσωπείο μπορεί να εξορκίσει το πραγματικό μας πρόσωπο. Η νεκρική μάσκα, αυτήν που χρησιμοποιούσαν κάποτε για να καλύψουν το πρόσωπο του νεκρού, κρατά την ψυχή σταθερή, δεν την αφήνει να τριγυρνά τον κόσμο ολόκληρο, να ξεφεύγει από το πεπρωμένο της. Ελπίζω αυτό το μικρό σχόλιο να σας κάνει να δείτε τις μάσκες του Βανίδη σε όλο το βάθος τους. Ο ίδιος, αρχίζοντας από την ξεχωριστή ματιά του και το πολύπλευρο ταλέντο του, αποτυπώνει στο χαρτί με τρόπο μαγικό, μια φιλοσοφία που ίσως και να μην τον έχει απασχολήσει συνειδητά, όπως συμβαίνει συνήθως με τους καλλιτέχνες.

Ο Γιάννης Βανίδης έχει αναμφίβολα ένα σύνθετο τρόπο σύλληψης της πραγματικότητας. Το μεγάλο χάρισμά του ωστόσο, όπως και κάθε ταλαντούχου καλλιτέχνη, είναι η αφοσίωσή του στην τέχνη του και στα πρόσωπα που φωτογραφίζει, καθώς σηματοδοτούν για εκείνον, με τη σειρά τους, μια δική τους αφοσίωση στη λογοτεχνία και στη ζωή. Ξοδεύει χωρίς κανένα δισταγμό χρήμα και χρόνο για να δημιουργήσει πορτραίτα λογοτεχνών. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει τη μεγαλύτερη συλλογή του είδους.

Σε ένα αυτοβιογραφικό σημείωμα του Γιάννη Βανίδη βρήκα δύο πληροφορίες που με ενθουσίασαν. Η πρώτη ότι άρχισε ως ερασιτέχνης φωτογράφος. Μα βέβαια, ο επαγγελματίας ενδιαφέρεται για το κέρδος. Το βασικό χαρακτηριστικό του ερασιτέχνη είναι ο έρως για την τέχνη του. Αυτό εξηγεί την επιμονή του Γιάννη και το μεράκι του. Η δεύτερη ότι συνεργάστηκε με την Τία, τη γυναίκα του, για να ιδρύσουν τη Φωτοθήκη Θεσσαλονίκης, την πρώτη γκαλερί φωτογραφίας στην Ελλάδα. Όλοι γνωρίζουμε πόσο γόνιμη μπορεί να είναι η ομαδική δουλειά γενικά, αλλά και πόσο δημιουργική η συνεργασία ανθρώπων που συνδέονται με δεσμά αγάπης ή φιλίας, πόσο πιο αυθεντικά είναι τα αποτελέσματα.

Εύχομαι στον Γιάννη και την Τία Βανίδη η σημερινή αναγνώριση του έργου τους να είναι η πρώτη από πολλές που θα ακολουθήσουν.

(11^η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου, 9 Μαΐου 2014)

Σπύρος Λαζαρίδης

ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΝΙΔΗΣ / ΕΚΘΕΣΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΟΡΤΡΑΙΤΩΝ ΤΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΘΡΑΚΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ ΕΝΔΟΧΩΡΑΣ
(11η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ 13, ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ, ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΔΕΘ)
9.5.2014

Το 1979 αποδεικνύεται, τώρα στην ηλικία των πρώτων απολογισμών, σημαντική χρονιά για μένα. Γνώρισα με συστηματικές επισκέψεις τις αίθουσες διαφόρων εκθέσεων της Θεσσαλονίκης. Δύο από αυτές ξεχώρισαν ήδη από τις πρώτες επισκέψεις για την ιδιαιτερότητά τους. Η «Διαγώνιος» και η «Φωτοθήκη». Στη μία πήγαινα με το συνεσταλμένο ύφος εκείνου που θέλει να μάθει και στην άλλη επειδή είχα απορίες. Στη «Διαγώνιο» έμαθα τους ζωγράφους της Θεσσαλονίκης, αλλά όχι μόνον αυτούς, παρακολουθούσα την εξέλιξη πολλών εξ αυτών, έζησα τις στιγμές της λεπτομερούς ξενάγησης από τον Ντίνο Χριστιανόπουλο. Στη «Φωτοθήκη» πειθόμουνα όλο και περισσότερο για τον εικαστικό χαρακτήρα της φωτογραφίας και απολάμβανα την ομορφιά της εικόνας, παράλληλα ή σε πείσμα του θέματος. Την εξωσχολική μου αυτομόρφωση την καθόρισαν λογοτεχνικά, εικαστικά και θεατρικά περιοδικά. Τα εικαστικά περιοδικά και συγκεκριμένα ο Ζυγός είχαν τελείως διαφορετική προσέγγιση της ζωγραφικής από αυτήν των δύο αιθουσών που με μάγεψαν στη Θεσσαλονίκη. Ζωγραφιές, κυρίως, στη μια αλλά και φωτογραφίες. Φωτογραφίες, κυρίως, στην άλλη αλλά και ζωγραφιές. Οι αντιστάσεις μου για το αν η φωτογραφία είναι Τέχνη κάμφθηκαν με τον καλύτερο, νομίζω, τρόπο. Πάντως ενώ θυμάμαι από τη «Διαγώνιο» πολλά στιγμιότυπα και έργα που μου έκαναν εντύπωση από την «Φωτοθήκη» μου έμεινε η εντύπωση. Δε νομίζω να είχα καν συγκρατήσει το όνομα του ιδρυτή της. Το όνομα Γιάννης Βανίδης εγώ το συνέδεσα με τη «Διαγώνιο». Και στις φωτογραφίες του που έτυχε να δω πριν το 1985 αλλά οπωσδήποτε από την έκθεση του 1985 με τους λογοτέχνες της Θεσσαλονίκης. Εκεί για πρώτη φορά συνέπεσαν οι δύο αγάπες μου: Τα εικαστικά γεγονότα και η λογοτεχνικές περιπλανήσεις μου. Πριν ακόμα αρχίσω να αναζητώ βιογραφικά των λογοτεχνών που ανακάλυπτα τα διαβάσματά μου και στις συζητήσεις στο χώρο της «Διαγωνίου» είχα μπροστά μου δέκα μεγαθήρια της λογοτεχνίας να με κοιτούνε σχεδόν κατάματα. Για όσους ήξερα λίγο από το έργο τους ένιωθα συγκίνηση και δέος. Για όσους δεν είχα διαβάσει κάτι ένιωθα λίγος και αμήχανος. Και παρ’ όλο που είχα ήδη δημοσιεύσει κάποια ποιήματα στο περιοδικό «Διαγώνιος» δεν συμμετείχα σ’ εκείνη τη μέθεξη ως ομότεχνος. Κάτι τέτοιο θα άγγιζε την ιεροσυλία κατά την άποψή μου. Το χαιρόμουνα που το αξιώθηκα ως θεατής.

Θετική εντύπωση μου είχε κάνει και το γεγονός πως υπήρχε ένα πορτραίτο για τον κάθε λογοτέχνη. Αυτό σε συνδυασμό με τις κουβέντες του Χριστιανόπουλου πως ο καλλιτέχνης πρέπει πρώτα να μάθει να πετάει και να διαγράφει πριν αρχίζει να καταγράφει και να εκδίδει-εκθέτει μου έδειξε τον κόσμο των υψηλών απαιτήσεων που πρέπει να έχει κανείς από τον εαυτό του και τα επιτεύγματά του πριν πάρει την ευθύνη της παρουσίασής τους στον αναγνώστη ή τον θεατή.

Από το καταλογάκι εκεινης της έκθεσης κρατάω τη φράση του Ντίνου Χριστιανόπουλου πως «Ο χρόνος λεηλατεί τους ανθρώπους κι ο φωτογράφος λεηλατεί το χρόνο: έτσι κερδίζονται οι πατερίτσες της μνήμης».

Η αποτίμηση του έργου που είχε συντελεστεί στη «Φωτοθήκη» έγινε το 1989 στην «Διαγώνιο» και με βρήκε σχετικά έτοιμο να καταλάβω το μέγεθος της συνεισφοράς του Γιάννη Βανίδη στην υπόθεση της Φωτογραφίας στη Θεσσαλονίκη.

Το τηλεφώνημα λοιπόν που δέχθηκα πριν λίγα χρόνια και το οποίο κατέληξε στη φωτογραφία που βρίσκεται κάπου στη μέση του εξωφύλλου του διαδικτυακού λευκώματος με τα πορτραίτα που εκτίθενται εδώ, μου έδειξε και άλλα πράγματα. Πως ο Βανίδης εκτός από καλλιτέχνης άρχισε να φλερτάρει και με την ιδιότητα του ερευνητή. Πως ενώ στα δέκα πορτραίτα του 1985 στεκόμουνα με δέος για τα ίδια τα πρόσωπα, τώρα μπροστά στα 212 πορτραίτα στέκομαι με δέος για την εποχή. Τώρα γράφουν και εκδίδουν περισσότεροι και διεκδικούν όλοι το χώρο τους στο καλλιτεχνικό κουρμπέτι. Πάντως η φωτογραφική ματιά του Βανίδη εξακολουθεί να είναι διεισδυτική, η προσήλωσή του στην αυστηρότητα της μιας φωτογραφίας είναι άξια θαυμασμού και το μπόλιασμα της εικόνας του συγγραφέα με κάτι από το έργο του είναι δείγμα της διάθεσής του για πειραματισμό και έκθεση του εαυτού του στον κίνδυνο της ταύτισης προσώπου- ενός μόνο έργου. Αυτό όμως το επικίνδυνον είναι ίδιον της νεότητας και ο Βανίδης μ’ αυτήν τη δουλειά του είναι σα να κάνει ένα ορμητικό ξεκίνημα παρά τον τίτλο του συνταξιούχου με τον οποίο περιβάλλει τον εαυτό του.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΘΡΑΚΟΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ ΕΝΔΟΧΩΡΑΣ

ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΙΣ 8-11 ΜΑΪΟΥ 2014 Η ΕΚΘΕΣΗ ΜΕ ΤΑ 215 ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ ΤΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ ΠΟΥ ΕΚΑΝΑ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 37 ΧΡΟΝΙΑ. ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΟΡΓΑΝΩΣΕ ΜΕ ΜΕΡΑΚΙ ΚΑΙ ΑΨΟΓΗ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΞΕΝΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ 11η ΔΙΕΘΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΩΦΕΙΛΩ ΠΟΛΛΕΣ ΣΤΟΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΜΦΘ ΒΑΓΓΕΛΗ ΙΩΑΚΕΙΜΙΔΗ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΠΟΥ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΓΡΑΝΗ ( CCG)  ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΚΑΤΟΡΘΩΣΑΝ ΤΟ ΑΚΑΤΟΡΘΩΤΟ. ΤΟ ΜΦΘ ΘΑ ΜΕΤΑΦΕΡΕΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΙ ΣΕ ΑΛΛΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ.

http://www.virtualthesaloniki.gr/Flipping_books/44/44.html

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ
ΦΙΛΕΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΙ, ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟ (LINK) ΠΟΥ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΝΩ ή ΚΑΤΩ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ, ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΕΤΕ ΝΑ ΠΕΡΙΗΓΗΘΕΙΤΕ ΣΕ ΜΟΡΦΗ ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΣ (FLIPPING BOOK), ΑΠΟ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟΥ ΤΕΛΟΥΣ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ (ΕΞΟΝ ΚΑΙ ΑΝ ΤΟ ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ ΤΕΛΕΥΤΗΣΕΙ ΠΡΩΤΟ), ΤΗ VIRTUAL ΕΚΘΕΣΗ ΜΟΥ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: «44 ΦΙΛΟΙ ΓΝΩΣΤΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΕΙΣ». ΤΗΝ ΕΤΟΙΜΑΣΑ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΟΡΤΑΣΩ ΜΑΖΙ ΣΑΣ ΤΑ ΕΒΔΟΜΗΚΟΣΤΑ ΜΟΥ ΓΕΝΕΘΛΙΑ. ΕΙΝΑΙ VIRTUAL ΔΙΟΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΠΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΘΟΥΜΕ ΕΚΟΝΤΕΣ ΑΚΟΝΤΕΣ ΣΤΙΣ ΝΕΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ, ΤΟΥ ΑΧΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΥΠΑΓΟΡΕΥΕΙ ΜΕ ΣΤΥΓΝΟ ΤΡΟΠΟ Η «ΝΕΑ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ» ΚΑΙ ΝΑ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΑΛΗΕΣ ΚΑΛΕΣ ΜΑΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ (ACID FREE ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ, ΚΟΡΝΙΖΕΣ, ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΙΣ, ΓΚΑΛΕΡΙ, ΔΕΛΤΙΑ ΤΥΠΟΥ, ΒΕΡΝΙΣΑΖ, κτλ.). ΚΑΛΩΣ ΝΑ ΟΡΙΣΕΤΕ!

http://www.virtualthesaloniki.gr/Flipping_books/44/44.html

Αγαπητοί φίλοι, το νέο μου blog, με αποσπάσματα έργων λογοτεχνών που μιλούν για τη Θεσσαλονίκη, το έκανα θέλοντας κι εγώ να συμμετάσχω στον εορτασμό για τη επέτειο των εκατό χρόνων από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. Μπορείτε να το επισκεφθείτε στη διεύθυνση:

www.iannisvanidis.blogspot.com